آندومتریوز چیست؟ علائم و درمان آن

آندومتریوز یک بیماری شایع در بین زنان است که با رشد بافت آندومتر در خارج از رحم مشخص می شود. در حالی که علت دقیق این اختلال نامشخص است، عوامل متعددی مانند برش های جراحی، انتقال عروق خونی و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند. متأسفانه، این بیماری اغلب بدون علامت است و در نتیجه تشخیص با تاخیر انجام می شود. با این حال، در طول قاعدگی، بافت آندومتر از لایه داخلی رحم می ریزد. در زنان مبتلا به آندومتریوز، این بافت در خارج از رحم رشد می‌کند و می‌تواند به اندام‌های دیگر مانند مثانه، روده یا تخمدان‌ها متصل شود و کیست‌هایی پر از خون به نام اندومتریوم را تشکیل دهد.

بافت آندومتر خارج از رحم رفتاری متفاوت از آندومتر طبیعی دارد. می تواند در طول دوره قاعدگی ریخته و خونریزی کند و باعث درد و سوزش در اندام های لگن شود. علاوه بر این، آندومتریوز می تواند منجر به ایجاد چسبندگی در لگن شود که می تواند باعث درد و ناباروری شود. در صورت مشاهده علائم مرتبط با اندومتریوز، مانند قاعدگی دردناک، درد در حین رابطه جنسی، یا مشکل در بارداری، ضروری است که به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. تشخیص و درمان به موقع می تواند به مدیریت علائم و جلوگیری از عوارض احتمالی کمک کند.

 

چه عواملی باعث ابتلا به بیماری اندومتریوز می شود؟

عوامل متعددی می توانند احتمال ابتلا به اندومتریوز را افزایش دهند. شروع قاعدگی در سنین پایین، سن بین سی تا چهل سالگی، داشتن سابقه مشکلات غیرطبیعی رحم یا عفونت های لگنی، بچه دار نشدن و تجربه پریودهای سنگین یا نامنظم از جمله این موارد است. علاوه بر این، آلرژی به غذا یا پوست می تواند در ایجاد آندومتریوز نقش داشته باشد، مانند مصرف الکل و کافئین و عدم انجام فعالیت بدنی منظم. ژنتیک و سابقه خانوادگی نیز مانند قرار گرفتن در معرض سموم محیطی می تواند نقش داشته باشد.

در حالی که برخی از زنان مبتلا به آندومتریوز ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنند، برخی دیگر ممکن است قاعدگی های دردناک، درد در حین رابطه جنسی یا ناراحتی در هنگام اجابت مزاج یا ادرار را تجربه کنند. اندومتریوز همچنین می تواند باعث آسیب به اندام های لگن و شکم مانند مثانه، روده و حالب شود.

اگر درد لگنی را تجربه می کنید که با سونوگرافی قابل توضیح نیست، پزشک ممکن است لاپاراسکوپی را برای تأیید تشخیص آندومتریوز توصیه کند. در طول این روش، یک لاپاروسکوپ از طریق برش‌های کوچک در شکم وارد می‌شود تا به پزشک اجازه دهد حفره لگن را بررسی کند و هرگونه رشد بافت آندومتر را شناسایی کند. تشخیص و درمان به موقع می تواند به مدیریت علائم و جلوگیری از عوارض مرتبط با آندومتریوز کمک کند.

با این حال، دفتر سلامت زنان وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده نشان می دهد که افراد زیر ممکن است تا حدودی بیشتر در معرض آندومتریوز و علائم آن باشند :

هر کسی که دوره قاعدگی دارد (اما در دهه 30 و 40 سالگی شایع تر است)

هیچ وقت بچه دار نشد

دوره های قاعدگی که بیش از هفت روز طول می کشد

سیکل های قاعدگی کوتاه (27 روز یا کمتر)

یکی از اعضای خانواده (والدین، خاله، خواهر و برادر) مبتلا به اندومتریوز

یک مشکل سلامتی که جریان طبیعی خون قاعدگی را از بدن شما در طول قاعدگی مسدود می کند

در مورد علائم زودهنگام کمک بگیرید

دریافت بهترین مراقبت و نتایج به معنای تشخیص زودهنگام بیماری است، شاید به محض اینکه شروع به مشکوک شدن به آن کنید. علائم آن شبیه سایر شرایط است که می تواند درمان مناسب را به تاخیر بیندازد. 2

هرچه درمان آندومتریوز طولانی‌تر باشد، احتمال اسکار یا سایر عوارض بیشتر می‌شود. اگر علائم زیر را از آندومتریوز – شدید یا غیر شدید – دارید، با یک متخصص آندومتریوز قرار ملاقات بگذارید.

»» بیشتر بخوانید : میوم رحم چیست؟

روش تشخیص اندومتریوز

اندومتریوز را می توان از طریق ترکیبی از ارزیابی علائم و آزمایشات پزشکی تشخیص داد. وجود علائمی مانند پریودهای دردناک، درد در حین رابطه جنسی و ناراحتی در هنگام اجابت مزاج یا ادرار، می تواند نشان دهنده احتمال ابتلا به اندومتریوز باشد. پزشک شما

همچنین ممکن است سابقه پزشکی شما را بررسی کند و یک معاینه فیزیکی برای کمک به شناسایی این بیماری انجام دهد.

اندومتریوز وضعیتی است که در آن بافت آندومتر – که از سلول‌هایی شبیه به بافت پوشش داخلی رحم تشکیل شده است – به خارج از رحم حرکت می‌کند و به سایر اندام‌های لگنی می‌چسبد. آنها می توانند شامل لوله های فالوپ، مثانه یا روده باشند. هر ماه در

طول دوره قاعدگی ، این بافت ملتهب و متورم می شود. می تواند باعث درد شدید و گاهی اوقات ناباروری شود.

با این حال، لاپاراسکوپی مطمئن ترین روش برای تشخیص آندومتریوز است. در طی این روش، یک برش کوچک در نزدیکی ناف ایجاد می‌شود و یک لاپاروسکوپ برای پزشک اجازه می‌دهد تا حفره لگن را ببیند و هرگونه رشد بافت آندومتر را شناسایی کند. ای

جراحی کم تهاجمی همچنین می تواند برای برداشتن هر گونه بافت آندومتر قابل مشاهده استفاده شود که می تواند علائم را کاهش داده و باروری را بهبود بخشد.

اندومتریوز می تواند تأثیر قابل توجهی بر باروری داشته باشد، اگرچه دلیل دقیق آن کاملاً مشخص نیست. شدت بیماری، همانطور که بر اساس وسعت، محل و عمق رشد بافت آندومتر تعیین می‌شود، می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد. چسبندگی ها یا بافت اسکار

نیز می توانند وضعیت را بدتر کرده و شانس لقاح را کاهش دهند. اگر با ناباروری دست و پنجه نرم می کنید، پزشک ممکن است جراحی لاپاراسکوپی را برای ارزیابی و درمان هر گونه مشکل مرتبط با اندومتریوز توصیه کند.

درد شما ممکن است چیزی به شما بگوید. در اینجا برخی از علائم دردناک وجود دارد که به این معنی است که ممکن است بخواهید از نظر اندومتریوز بررسی شوید.

هنگامی که بافت آندومتر به خارج از رحم حرکت می کند، می تواند به اندام های مختلف بچسبد و آنها را در جای خود منجمد کند. عدم انعطاف پذیری می تواند رابطه جنسی را بسیار دردناک کند.

بدترین دوره PMS خود را تصور کنید —احتمالاً چند روز احساس خستگی غیرعادی، کمی درد و شاید حتی کمی بی قراری داشته اید. اکنون، آن را صد برابر کنید، و بهتر متوجه خواهید شد که مقابله با علائم آندومتریوز در حوالی پریود چگونه است.

اندومتریوز می تواند باعث تهوع، استفراغ و خستگی مداوم شود که در آن زمان از ماه بدتر می شود.

یافتن متخصص اندومتریوز برای تشخیص و درمان مناسب بسیار مهم است. اگر علائم شما به دلیل یک مشکل دیگر باشد، متخصصان می توانند آندومتریوز را رد کنند.

از آنجایی که علائم مشابه بسیاری از شرایط دیگر است، دریافت درمان مناسب می تواند زمان زیادی طول بکشد. 2 هر چه زودتر در مراحل اندومتریوز باشید، پیش آگهی شما بهتر است.

می‌توانید با بررسی علائم خود با یک متخصص زنان و زایمان یا ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی مورد اعتماد دیگر شروع کنید تا آنها بتوانند با توصیه‌ها، ارجاعات و مراقبت‌های بعدی به شما کمک کنند. اگر احساس نمی‌کنید که نگرانی‌هایتان به طور کامل برطرف نشده است، از گرفتن نظر دوم نترسید.

تست های تصویربرداری

ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما همچنین می تواند از ابزارهای تصویربرداری برای گرفتن تصاویر دقیق از ناحیه لگن شما استفاده کند. سونوگرافی واژینال و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) در تشخیص ضایعات بزرگ بسیار مفید هستند. به خاطر

داشته باشید: ضایعات کوچک ممکن است در تصاویر نشان داده نشوند، بنابراین ممکن است آزمایشات اضافی لازم باشد.

در اینجا چیزی است که می توانید از هر دو نوع آزمایش تصویربرداری انتظار داشته باشید:

سونوگرافی: ارائه دهنده شما یک دستگاه نازک (معروف به مبدل) را که با ژل پوشانده شده است را در واژن شما قرار می دهد یا در بالای شکم شما فشار می دهد. فناوری اولتراسوند از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر (یا سونوگرافی ) از ناحیه لگن شما استفاده

می کند. تصاویر می توانند نشانه هایی از پوشش بافت ضخیم، ضایعات، ندول ها و کیست ها را نشان دهند.

ام آر آی: اگر نتایج سونوگرافی قطعی نباشد، ممکن است پزشک شما MRI را پیشنهاد کند – به این معنی که شواهد کافی برای تأیید یا رد تشخیص وجود ندارد. MRI از امواج رادیویی برای گرفتن تصاویر دقیق از داخل بدن شما استفاده می کند. در بیشتر موارد،

MRI فقط اندومتریوز عمیق نفوذی (DIE) را نشان می دهد که باعث ضایعات در دیواره لگن، روده ها ، ناحیه بین رحم و رکتوم و مثانه می شود. DIE حدود 20 درصد از افراد مبتلا به اندومتریوز را تحت تاثیر قرار می دهد. 5

لاپاراسکوپی

در حال حاضر، لاپاراسکوپی تنها روش جراحی است که می تواند به طور دقیق آندومتریوز را تشخیص داده و تایید کند. لاپاراسکوپی یک برش کوچک در قسمت تحتانی شکم ایجاد می‌کند و یک لاپاروسکوپ – وسیله‌ای با دوربین سبک و کوچک – برای دیدن داخل

ناحیه لگن وارد می‌کند. به طور معمول، یک متخصص زنان یا جراح این روش را انجام می دهد.

برای شروع، یک متخصص بیهوشی بیهوشی عمومی انجام می دهد تا شما برای جراحی در خواب باشید. در حین خواب، ارائه دهنده ای که عمل شما را انجام می دهد، برش را ایجاد می کند و از لاپاراسکوپ برای گرفتن عکس از ناحیه لگن و جستجوی ضایعات استفاده می کند

اغلب اوقات، ارائه دهنده شما احتمالاً برش دیگری نزدیک به خط موی شرمگاهی ایجاد می کند. این می تواند به ارائه دهنده شما کمک کند تا هرگونه ضایعه را حذف کند یا نمونه بافتی را از ناحیه واژن شما برای بیوپسی بگیرد، که یک آزمایش آزمایشگاهی است

که می تواند وجود یک وضعیت سلامتی را بررسی کند. هنگامی که کل جراحی کامل شد و بیوپسی انجام شد، ارائه دهنده شما برش شما را بخیه می زند.

در صورت نیاز، ارائه دهنده شما ممکن است یک نمونه بافت را برای بیوپسی به آزمایشگاه بفرستد تا نمونه را زیر میکروسکوپ آزمایش کند. نمونه می تواند به ارائه دهنده یا تکنسین آزمایشگاه شما کمک کند تا علائم رشد غیر طبیعی بافت، ضایعات یا کیست ها را جستجو کند.

آزمایشات خون

در برخی موارد، پزشک شما ممکن است از آزمایش خون برای تشخیص آندومتریوز استفاده کند. تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به آندومتریوز دارای سطوح بالاتر آنتی ژن سرطانی 125 (CA-125) در خون خود نسبت به سایرین هستند.

به عنوان مثال، یک مطالعه منتشر شده در سال 2016 در مجله بین المللی بیومدیسین تولید مثل، سطوح CA-125 87 زن مشکوک به اندومتریوز را اندازه گیری کرد. میانگین سطح CA-125 نزدیک به 50 واحد در میلی لیتر بود. در مقایسه، سطوح سالم CA-125

معمولاً بین صفر تا 35 واحد در میلی لیتر است.

 

محققان همچنین بین سطوح CA-125 و عواملی مانند مرحله آندومتریوز و اندازه ضایعات آنها ارتباط پیدا کردند. به طور خاص، زنان مبتلا به اندومتریوز متوسط ​​تا شدید نسبت به آندومتریوز خفیف بیشتر احتمال دارد سطوح CA-125 بالاتری داشته باشند.

مراحل بیماری اندومتریوز

اندومتریوز به چهار مرحله از خفیف تا شدید طبقه بندی می شود تا به پزشکان در تعیین پیشرفت بیماری و انتخاب یک برنامه درمانی مناسب کمک کند.

در مرحله اولیه، که به عنوان مرحله یک نیز شناخته می شود،

بافت آندومتر حداقل است و از ضایعات کوچک یا ایمپلنت های کم عمق روی پوشش لگن تشکیل شده است.

مرحله دوم یا اندومتریوز خفیف شامل رشد ایمپلنت های عمیق تر و کیست های کوچک تخمدان است.

مرحله سوم یا اندومتریوز متوسط با وجود ایمپلنت های عمیق، کیست های بزرگ تخمدان و بافت اسکار مشخص می شود. این مرحله می تواند باعث درد و ناراحتی قابل توجهی شود و همچنین ممکن است بر باروری تأثیر بگذارد.

در مرحله چهارم یا آندومتریوز شدید،

بافت آندومتر به طور گسترده در سراسر حفره لگن پخش شده است و ممکن است چندین اندام را درگیر کند. زنان مبتلا به اندومتریوز شدید ممکن است کیست تخمدان بزرگ، چسبندگی ضخیم و درد و ناراحتی شدید داشته باشند.

چسبندگی لگن و بافت اسکار آندومتر که در اندومتریوز متوسط تا شدید شایع است، می‌تواند لوله‌های فالوپ را مسدود کرده و حرکت تخمک را از تخمدان به رحم دشوار کند و در نتیجه باردار شدن با مشکل مواجه شود. حتی اندومتریوز خفیف یا حداقل می تواند بر باروری تأثیر بگذارد، اگرچه میزان تأثیر ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.معاینه لگن قابل اعتمادترین تست برای تشخیص اندومتریوز نیست. بر اساس علائم و یافته های شما از معاینه لگن، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است آزمایشات بیشتری را برای تأیید تشخیص آندومتریوز پیشنهاد کند.

مراحل اندومتریوز

اگر تشخیص آندومتریوز را دریافت کنید، ممکن است پزشک شما وضعیت شما را نیز بررسی کند. سیستم مرحله بندی زیر که توسط انجمن پزشکی تولیدمثل آمریکا (ASRM) توسعه یافته است، میزان ضایعات را توصیف می کند: 17

مرحله I: به آن اندومتریوز حداقل نیز گفته می شود. در مرحله اول، ضایعات کوچک و تورم در ناحیه لگن وجود دارد.

مرحله II: همچنین آندومتریوز خفیف نامیده می شود، مرحله II به این معنی است که ضایعات کمی گسترده تر از مرحله I هستند. ممکن است آسیب اندام جزئی و زخم یا چسبندگی جزئی وجود داشته باشد که نوارهایی بین اندام ها هستند.

مرحله III: به این مرحله آندومتریوز متوسط ​​می گویند. در مرحله III، ضایعات شایع هستند و ممکن است اسکار و چسبندگی وجود داشته باشد.

مرحله چهارم: آخرین مرحله آندومتریوز آندومتریوز شدید است. مرحله IV به این معنی است که ضایعات شروع به تأثیرگذاری بر بسیاری از اندام ها کرده اند و ممکن است ساختار اندام های تولید مثل را مخدوش کنند.

تعداد و اندازه ضایعات اغلب بر علائم و شدت آنها تأثیر نمی گذارد. به عبارت دیگر، فردی با اندومتریوز حداقل ممکن است قاعدگی‌های دردناک‌تری نسبت به فردی با اندومتریوز متوسط ​​داشته باشد. با این حال، سیستم مرحله بندی ASRM علائم و شدت آنها را در نظر نمی گیرد.

درمان آندومتریوز

جراحی می تواند یک گزینه درمانی موثر برای ناباروری مرتبط با اندومتریوز باشد. جراحی لاپاراسکوپی می تواند بافت آندومتر و بافت اسکار را حذف کند که می تواند عملکرد دستگاه تناسلی را بهبود بخشد. زنان مبتلا به اندومتریوز متوسط تا شدید ممکن است از این درمان سود ببرند، زیرا می تواند شانس باردار شدن آنها را افزایش دهد. با این حال، توجه به این نکته ضروری است که چسبندگی های ناشی از آندومتریوز ممکن است حتی پس از جراحی عود کند.

همچنین می توان از دارو برای درمان اندومتریوز استفاده کرد.

از آنجایی که آندومتریوز برای رشد و توسعه نیاز به استروژن دارد، داروهایی که سطح استروژن را کاهش می دهند،

مانند قرص های ضد بارداری، می توانند به کاهش علائمی مانند درد لگن، قاعدگی های دردناک و درد در حین رابطه جنسی کمک کنند.

برای زنانی که در تلاش برای باردار شدن هستند،

ممکن است قبل از اقدام به بارداری داروهایی که باعث یائسگی موقت می شوند در نظر گرفته شود.

در حالی که دارو می تواند درد مرتبط با اندومتریوز را کاهش دهد، معمولا در بهبود میزان بارداری موثر نیست.

دلیل دیگری که چرا افراد مبتلا به آندومتریوز با تاخیر در تشخیص خود مواجه می شوند، عدم وجود معیارهای تشخیصی مورد توافق است. به همین دلیل است که ممکن است قبل از دریافت تشخیص دقیق، مجبور شوید از حلقه‌های مختلف عبور کنید و چندین دور آزمایش را با ارائه‌دهندگان مختلف مراقبت‌های بهداشتی انجام دهید.

 

به طور کلی، اکثر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از تاریخچه پزشکی، نتایج معاینه لگن و تصاویر اسکن تصویربرداری قبل از توصیه لاپاراسکوپی برای تأیید تشخیص آندومتریوز استفاده می کنند. با این حال، این جراحی با خطراتی همراه است، بنابراین ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما علائم شما را ارزیابی می کند و قبل از توصیه به لاپاراسکوپی باید مشکوک به وجود علائم آندومتریوز باشد.

مشاوره پزشکی زنان در تهران با عنوان زنان 909 اماده خدمت رسانی به شما عزیزان در حوزه زنان و زایمان می باشد.